समाजमा नेतृत्व: उमेर, दृष्टिकोण र सामाजिक क्रान्तिको प्रश्न

प्रकाशित मिति: १२ मंसिर २०८२, बिहीबार

समाजमा नेतृत्व: उमेर, दृष्टिकोण र सामाजिक क्रान्तिको प्रश्न

समाजको विकास र परिवर्तनमा नेतृत्वको भूमिका अतुलनीय हुन्छ। नेतृत्वले समाजलाई सही दिशा दिन, नयाँ सोच र विचारहरूलाई अगाडि बढाउन र सामाजिक क्रान्तिलाई सफल बनाउन महत्त्वपूर्ण कार्य गर्दछ। तर नेतृत्वको कुरा गर्दा, अक्सर उमेर, दृष्टिकोण र सामाजिक क्रान्तिको सवालमाथि विभिन्न प्रश्नहरू उठ्ने गर्दछन्। के नेतृत्वका लागि उमेर नै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण मापदण्ड हो? युवा र पुराना पुस्ताका दृष्टिकोणमा के फरक हुन्छ? र सामाजिक क्रान्तिमा यी दुई पक्षको भूमिका कस्तो हुन्छ?

उमेर र नेतृत्व: अनुभव कि जोश?
नेतृत्वका लागि उमेर एउटा बहसको विषय हो। सामान्यतया, लामो समयदेखि राजनीति र समाजसेवामा सक्रिय व्यक्तिहरूलाई अनुभवी मानिन्छ। उनीहरूसँग विगतका घटनाहरूको ज्ञान, विभिन्न परिस्थितिको सामना गर्ने अनुभव र राजनीतिक दाउपेचको बुझाइ हुन्छ। यसले गर्दा उनीहरूले नीति निर्माण र निर्णय प्रक्रियामा परिपक्वता देखाउन सक्छन्।
अर्कोतर्फ, युवा नेतृत्वको आफ्नै महत्त्व छ। युवाहरूमा नयाँ जोश, ऊर्जा र परिवर्तनका लागि आँट हुन्छ। उनीहरू पुरानो ढर्रा र परम्परागत सोचलाई चुनौती दिन सक्छन्। युवा नेतृत्वले नयाँ प्रविधि, आधुनिक सोच र विश्वव्यापी दृष्टिकोणलाई समाजमा भित्र्याउन सक्छ, जसले गर्दा समाजले छिटो प्रगति गर्न सक्छ। अनुभवी र युवा दुवैको नेतृत्व आवश्यक छ। अनुभवीको परिपक्वता र युवाको जोशलाई मिलाएर अगाडि बढ्दा समाजले सन्तुलित विकास प्राप्त गर्न सक्छ।
दृष्टिकोण र पुस्तागत भिन्नता
नेतृत्वको सफलता उमेरमा मात्र नभई दृष्टिकोणमा पनि निर्भर गर्दछ। पुरानो पुस्ताका नेताहरूको दृष्टिकोण प्रायः परम्परागत हुन्छ। उनीहरूले विगतमा चलेका प्रणाली र मूल्य मान्यतालाई बढी महत्त्व दिन्छन्। यसले गर्दा स्थिरता कायम राख्न मद्दत पुग्छ।
यसको विपरीत, नयाँ पुस्ताका नेताहरूको दृष्टिकोण आधुनिक र क्रान्तिकारी हुन सक्छ। उनीहरूले सामाजिक न्याय, लैङ्गिक समानता, जलवायु परिवर्तनजस्ता मुद्दाहरूलाई प्राथमिकता दिन्छन्। उनीहरू समाजमा संरचनात्मक परिवर्तनको पक्षमा हुन्छन्। यी दुई दृष्टिकोणमा सन्तुलन आवश्यक छ। पुरानो पुस्ताको स्थिरता र नयाँ पुस्ताको परिवर्तनकारी सोचलाई जोड्न सकिएमा समाजले दिगो र समावेशी विकासको बाटो समात्न सक्छ।

यो पनि

राजनीतिविचार

नेपालको वर्तमान सत्ता राजनीतिले उब्जाएका प्रश्नहरु

नेपालको सत्ता राजनीतिमा देखापरिरहेको अस्थिरताको विषयलाई लिएर अहिले नेपाली समाजमा केही धारणाहरु बनिरहेका छन, केही प्रश्नहरु उठीरहेका छन र केही […]

 

सामाजिक क्रान्तिमा नेतृत्वको भूमिका
सामाजिक क्रान्ति भनेको समाजमा गहिरो र मौलिक परिवर्तन ल्याउने प्रक्रिया हो। यस्तो क्रान्तिलाई सफल बनाउन कुशल नेतृत्वको खाँचो पर्छ। नेतृत्वले क्रान्तिको उद्देश्य स्पष्ट पार्न, जनतालाई एकताबद्ध गर्न र आन्दोलनलाई सही दिशा दिन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
क्रान्तिको सुरुवाती चरणमा प्रायः युवा नेतृत्वले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। उनीहरूले पुरानो व्यवस्थाविरुद्ध आवाज उठाउँछन् र नयाँ विचारहरूलाई अगाडि बढाउँछन्। तर क्रान्तिलाई संस्थागत गर्न र त्यसपछिको सामाजिक पुनर्संरचनाका लागि अनुभवी र परिपक्व नेतृत्वको आवश्यकता पर्दछ। यदि क्रान्तिपछि सत्तामा आएका नयाँ नेताहरूमा दूरदृष्टि र परिपक्वताको कमी भएमा क्रान्तिको उद्देश्य पूरा नहुन सक्छ। त्यसैले सामाजिक क्रान्तिमा युवाको ऊर्जा र अनुभवीको दूरदृष्टिको संयोजन अनिवार्य हुन्छ।
अतः समाजमा नेतृत्वका लागि उमेर मात्रै निर्णायक कारक होइन। सफल र प्रगतिशील समाजको निर्माणका लागि अनुभव र जोश, परम्परागत र आधुनिक दृष्टिकोणको सन्तुलन आवश्यक छ। पुरानो पुस्ताले युवालाई मार्गदर्शन दिनुपर्छ र युवाले पुरानालाई उचित सम्मान सहित नयाँ सोचसँग परिचित गराउनुपर्छ। जब नेतृत्वले उमेरको सीमा तोडेर सबै पुस्ताका मानिसहरूको विचार र भावनालाई समेट्छ, तब मात्र सामाजिक क्रान्तिले वास्तविक रूप लिन सक्छ र समाज दिगो विकासको बाटोमा अग्रसर हुन सक्छ।

यो पनि मनपर्न सक्छ

बसन्त शर्मा 'कुशल'

केन्द्रिय सदस्य ने.क.पा.(माओवादी केन्द्र)

लेखकबाट थप

प्रतिक्रिया

तपाईंको इमेल ठेगाना प्रकाशित गरिने छैन।*